SCB EIC ประเมินรายได้ธุรกิจโรงพยาบาลเอกชนปี 2026 เติบโต 3.1% คิดเป็นมูลค่า 3.5 แสนล้านบาท หลังผู้ป่วยชาวไทยยังชะลอตัวจากแรงกดดันทางเศรษฐกิจ จับตาแรงหนุนจากกลุ่มผู้ป่วยต่างชาติและเทรนด์สังคมผู้สูงวัย ท่ามกลางการแข่งขันที่รุนแรงขึ้น

ศูนย์วิจัยเศรษฐกิจและธุรกิจ ธนาคารไทยพาณิชย์ (SCB EIC) เผยแพร่บทวิเคราะห์ เรื่อง "แนวโน้มธุรกิจโรงพยาบาลเอกชน" ว่า ธุรกิจโรงพยาบาลเอกชนของไทยปี 2025 มีแนวโน้มเติบโตชะลอตัวอยู่ที่ 3.2%YoY คิดเป็นมูลค่าราว 3.4 แสนล้านบาท จากแรงกดดันของเศรษฐกิจไทยและเศรษฐกิจโลกที่ชะลอตัว ประกอบกับความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์ในหลายภูมิภาคทั่วโลก ซึ่งส่งผลกระทบต่อกำลังซื้อของผู้บริโภค และต่อเนื่องไปยังการใช้จ่ายด้านค่ารักษาพยาบาลของทั้งผู้ป่วยชาวไทยและต่างชาติ

โดยรายได้จากผู้ป่วยชาวไทยคาดว่าจะเติบโต 3.1%YoY มาอยู่ที่ราว 2.8 แสนล้านบาท ตามภาวะเศรษฐกิจไทยและการบริโภคภาคเอกชนที่ขยายตัวค่อนข้างต่ำ ซึ่งจะกระทบความต้องการใช้บริการรักษาพยาบาลโดยเฉพาะกลุ่มผู้ชำระเงินเอง แต่ยังได้แรงหนุนจากกลุ่มผู้ใช้ประกันสุขภาพเอกชนและกลุ่มประกันสังคมที่มีแนวโน้มเติบโต

ส่วนรายได้จากผู้ป่วยชาวต่างชาติมีแนวโน้มขยายตัวที่ 3.8%YoY ชะลอจากปีที่แล้วมาอยู่ที่ 5.5 หมื่นล้านบาท จากภาวะเศรษฐกิจโลกที่ชะลอตัวจากผลกระทบของมาตรการภาษีนำเข้าของสหรัฐฯ, ปัญหาสงครามบริเวณตะวันออกกลาง, การแข็งค่าของค่าเงินบาทเมื่อเทียบกับดอลลาร์สหรัฐ รวมถึงระดับราคาน้ำมันที่ลดลง ซึ่งกระทบกำลังซื้อของนักท่องเที่ยวเชิงการแพทย์ (Medical tourist) โดยเฉพาะจากตะวันออกกลาง

นอกจากนี้ ความขัดแย้งชายแดนไทย-กัมพูชาที่ยังยืดเยื้อยิ่งส่งผลกระทบต่อการเข้ารับรักษาของผู้ป่วยจากกัมพูชาค่อนข้างมาก โดยรายได้จากชาวกัมพูชาในปี 2024 คิดเป็นสัดส่วนราว 8% ของรายได้จากผู้ป่วยชาวต่างชาติ อีกทั้ง นักท่องเที่ยวต่างชาติที่เดินทางเที่ยวไทยในช่วง 9 เดือนแรกยังลดลงกว่า -7.5%YoY อย่างไรก็ดี รายได้ผู้ป่วยชาวต่างชาติจะได้อานิสงส์จากฐานรายได้ผู้ป่วยคูเวตที่ค่อนข้างต่ำในครึ่งปีหลังของปี 2024

สำหรับมาตรการลดค่าครองชีพด้านสุขภาพให้กับประชาชนของกระทรวงพาณิชย์ โดยให้โรงพยาบาลเอกชนแจ้งและเปิดเผยราคาค่ายาให้ชัดเจน พร้อมทั้งให้สิทธิผู้ป่วยเลือกซื้อยาจากภายนอก คาดว่าจะส่งผลกระทบต่อรายได้โรงพยาบาลเอกชนค่อนข้างจำกัด เนื่องจากค่ายา เวชภัณฑ์ และค่าบริการทางการแพทย์เป็นสินค้าควบคุม อีกทั้ง โรงพยาบาลหลายแห่งได้ให้สิทธิผู้ป่วยรับยาจากภายนอกอยู่ก่อนแล้ว ผู้ป่วยจึงอาจใช้สิทธิเพิ่มขึ้นไม่มากนักโดยเฉพาะกลุ่มที่ใช้ประกันสุขภาพ

ส่วนการขึ้นภาษีนำเข้ายาและเครื่องมือแพทย์ของสหรัฐฯ คาดว่าจะส่งผลต่อต้นทุนของโรงพยาบาลเอกชนไม่มากนัก เนื่องจากราคายาและเครื่องมือแพทย์ในสหรัฐฯ มีแนวโน้มปรับเพิ่มขึ้นเล็กน้อย โดยบริษัทยารายใหญ่ส่วนมากได้รับการยกเว้นภาษีจากสหรัฐฯ จากการเข้าไปลงทุนในสหรัฐฯ ขณะเดียวกัน ไทยก็เตรียมลดภาษีการนำเข้ายา เวชภัณฑ์และเครื่องมือแพทย์จากสหรัฐฯ เพื่อแลกเปลี่ยนกับการลดภาษีตอบโต้ ซึ่งจะช่วยลดผลกระทบด้านต้นทุนได้บางส่วน

ในปี 2026 รายได้ธุรกิจโรงพยาบาลมีแนวโน้มขยายตัวลดลงเล็กน้อยที่ 3.1%YoY และมีมูลค่า 3.5 แสนล้านบาท จากกลุ่มผู้ป่วยชาวไทยที่ได้รับแรงกดดันจากเศรษฐกิจไทยที่ยังขยายตัวต่ำ ส่วนกลุ่มผู้ป่วยชาวต่างชาติยังมีแนวโน้มขยายตัวต่อเนื่องจากเศรษฐกิจโลกที่เติบโตใกล้เคียงเดิม ประกอบกับนักท่องเที่ยวเชิงการแพทย์ในหลายประเทศที่หดตัวในปี 2025 มีโอกาสกลับเข้ามารับการรักษาเพิ่มขึ้นอย่างเช่น กัมพูชา, คูเวต และจีน หากปัญหาในแต่ละกรณีคลี่คลายลง ซึ่งได้แก่ ความขัดแย้งระหว่างไทย-กัมพูชา การปรับนโยบายการส่งผู้ป่วยของรัฐบาลคูเวต และความกังวลด้านความปลอดภัยในไทยของชาวจีน

นอกจากนี้ รายได้ธุรกิจโรงพยาบาลเอกชนจะได้รับแรงสนับสนุนจากการเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์ (Aged society) ทั่วโลกรวมถึงไทย ประกอบกับแนวโน้มการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่สูงขึ้นทั่วโลก และไทยยังคงเป็นประเทศยอดนิยมสำหรับกลุ่ม Medical tourist ทั่วโลก จากคุณภาพการรักษาพยาบาลที่ได้มาตรฐานสากลและค่ารักษาพยาบาลที่แข่งขันได้

ภาวะการแข่งขันในธุรกิจโรงพยาบาลเอกชนมีแนวโน้มรุนแรงมากยิ่งขึ้น จากการปรับกลยุทธ์ด้านราคาและการออกโปรโมชันเพื่อจูงใจทั้งผู้ป่วยชาวไทยและชาวต่างชาติของผู้ประกอบการเพื่อเร่งดึงดูดผู้ใช้บริการภายใต้ภาวะเศรษฐกิจที่เปราะบาง พร้อมทั้งยังต้องเผชิญกับการแข่งขันกับโรงพยาบาลในระดับนานาชาติในการเจาะตลาดกลุ่ม Medical tourism ทั้งในฝั่งอาเซียนและตะวันออกกลาง

นอกจากนี้ หลายเครือโรงพยาบาลยังได้เตรียมเปิดโรงพยาบาลใหม่หรือขยายจำนวนเตียงผู้ป่วยในโรงพยาบาลเดิม ซึ่งส่งผลให้ในช่วงที่ผ่านมาปริมาณเตียงผู้ป่วยเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง โดยเฉพาะบริเวณเขตเศรษฐกิจพิเศษ EEC รวมถึงหลายเครือโรงพยาบาลยังมีแผนขยายธุรกิจในกลุ่มธุรกิจที่ใกล้เคียงกัน เช่น ศูนย์การแพทย์เฉพาะทาง, บริการเพื่อเจาะกลุ่ม Medical tourism และ Aged society รวมถึงบริการด้านเวลเนส ซึ่งจะส่งผลต่อเนื่องไปยังการแข่งขันแย่งชิงบุคลากรทางการแพทย์โดยเฉพาะในสาขาเฉพาะทาง ซึ่งค่อนข้างขาดแคลนในภาพรวมทั้งประเทศเพิ่มมากขึ้น

3 เทรนด์ที่น่าสนใจของธุรกิจโรงพยาบาลเอกชนในปี 2025 และในระยะถัดไป ได้แก่

1. เทรนด์การดูแลสุขภาพให้มีอายุยืนยาว (Longevity) ซึ่งส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมผู้บริโภคในการดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจิตให้หันมาใช้บริการด้านเวลเนสมากยิ่งขึ้น ไม่ว่าจะเป็น อาหารเพื่อสุขภาพ, การออกกำลังกาย, การเสริมความงาม, เวชศาสตร์ป้องกัน, การดูแลสุขภาพจิต รวมถึงการท่องเที่ยวเชิงเวลเนส จึงทำให้ตลาดเวลเนสของไทยมีศักยภาพในการเติบโตอีกค่อนข้างมากในระยะยาว

2. เทรนด์เทคโนโลยีด้านการแพทย์ (Health tech) ตามความก้าวหน้าของเทคโนโลยี ซึ่งจะช่วยเพิ่มความแม่นยำและประสิทธิภาพในการรักษา เช่น การใช้ AI สำหรับการวินิจฉัยโรคหรือการใช้หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด และการช่วยยกระดับการดูแลผู้ป่วย เช่น ระบบระเบียนสุขภาพอิเล็กทรอนิกส์ (EHR) หุ่นยนต์พยาบาล และ Telemedicine นอกจากนี้ เทคโนโลยีด้านชีวภาพและยา (Biotech & Pharma) ยังเป็นอีกกลุ่มที่กำลังขยายตัวและสร้างโอกาสในธุรกิจด้านสุขภาพ เช่น กลุ่มโปรตีนทางเลือก, กลุ่มสินค้าอุปโภคบริโภคและบริการที่ใช้เทคโนโลยีชีวภาพ และกลุ่มยาลดน้ำหนัก GLP-1

3. เทรนด์การดูแลสุขภาพแบบมุ่งเน้นคุณค่า (Value-based care) จากภาวะเศรษฐกิจทั่วโลกที่ชะลอตัว ประกอบกับค่ารักษาพยาบาลที่เพิ่มขึ้นต่อเนื่อง จึงส่งผลให้ผู้ป่วยทั่วโลกรวมถึงในไทยมองหาทางเลือกในการรักษาพยาบาลที่คุ้มค่ามากขึ้น โดยแนวคิด Value-based care เป็นวิธีการรักษาพยาบาลที่อิงผลลัพธ์ทางสุขภาพภายใต้ค่าใช้จ่ายที่เหมาะสมด้วยการคิดค่าใช้จ่ายแบบเหมาจ่ายต่อโรคหรือเหมาจ่ายต่อหัว (Capitation) แทนการคิดค่าใช้จ่ายแบบเดิมที่คิดตามการรักษาในแต่ละบริการ ซึ่งจะช่วยยกระดับคุณภาพการรักษา ลดต้นทุนจากการใช้บริการที่เกินจำเป็น และทำให้ผู้ป่วยได้รับบริการในราคาที่เหมาะสมมากขึ้น

อีกทั้ง แนวคิดนี้ยังช่วยส่งเสริมความยั่งยืนให้แก่ระบบสาธารณสุขไทย โดยช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการใช้ทรัพยากรด้านสาธารณสุขของประเทศ อย่างไรก็ดี การเปลี่ยนผ่านสู่ระบบ Value-based care ยังเผชิญความท้าทายในหลายด้าน ทั้งการแบกรับความเสี่ยงทางการเงิน หากผลลัพธ์ไม่เป็นไปตามเป้าหมาย, ความซับซ้อนของตัวชี้วัดผลลัพธ์ด้านสุขภาพที่ต้องอาศัยฐานข้อมูลที่มีประสิทธิภาพ, รวมถึงการปรับระบบการทำงานของบุคลากรทางการแพทย์และการส่งเสริมให้ผู้ป่วยมีส่วนร่วมในการดูแลสุขภาพของตนเองมากขึ้น